روحانی: تنگه‌های زیادی داریم؛ تنگه هرمز فقط یکی از آنهاست
یک روز پس از تمجید خامنه‌ای از تهدید روحانی به بستن تنگه هرمز، رئیس جمهوری ایران بار دیگر تهدید کرد که «تنگه‌های زیادی داریم؛ تنگه هرمز فقط یکی از آنهاست». او خطاب به ترامپ گفت: «با دم شیر بازی نکن؛ پشیمان‌کننده است».
یک روز پس از تمجید رهبر جمهوری اسلامی از سخنان تهدیدآمیز روحانی درباره بستن تنگه هرمز، رئیس جمهوری ایران بار دیگر تهدید خود را شدت بخشید و گفت: «تنگه‌های زیادی داریم؛ تنگه هرمز فقط یکی از آنهاست».
روحانی که روز یکشنبه ۳۱ تیر (۲۲ ژوئیه) در جمع رؤسای نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور سخن می‌گفت، “کار آمریکا” را “توطئه علیه ایران و ملت بزرگ ایران” دانست.
روحانی با اشاره به برجام به عنوان “تصمیم یکپارچه تمام ارکان نظام” اظهار داشت: «توطئه آخر آمریکا تلاش برای خسته کردن ملت ایران است. بدانید؛ ملت ایران آقاست و هرگز نوکر کسی نخواهد شد. آمریکایی‌ها باید خوب بفهمند که صلح با ایران مادر صلح‌ها و جنگ با ایران مادر جنگ‌هاست».
به گزارش خبرگزاری تسنیم، روحانی در ادامه با اشاره به تلاش “ناموفق” آمریکا برای “متقاعد کردن اروپا به اصلاح برجام” افزود: «ترامپ زور زیادی زد اما مجبور شد تنهایی از برجام خارج شود. ایران در برابر نپختگی ترامپ، هوشمندانه عمل کرد. آمریکا با همه دنیا علیه برجام تقابل می‌کند. آمریکای منزوی نباید جان بگیرد».
رئیس جمهوری ایران سپس با اشاره به قصد آمریکا برای رساندن صادرات نفت ایران “به صفر” بر تهدید خود بر “بستن تنگه هرمز” تأکیدی مجدد کرد و گفت: «کسی که اندکی سیاست بفهمد، نمی‌گوید جلوی صادرات نفت ایران را می‌گیریم. تنگه‌های زیادی داریم؛ تنگه هرمز فقط یکی از آنهاست».
حسن روحانی ادامه داد: «آقای ترامپ! ما مرد شرف و ضامن امنیت آب‌راه منطقه در طول تاریخ هستیم؛ با دم شیر بازی نکن، پشیمان‌کننده است». او افزود: «قادر نیستید ملت ایران را علیه امنیت و منافع ایران تحریک کنید. به ملت ایران اعلام جنگ می‌کنید و دم از حمایت می‌زنید؟ در همه منطقه پهن شده‌اید؛ معنای حرف‌هایتان را بفهمید».
ایالات متحده افزون بر اعلام آغاز تحریم‌های یکجانبه‌اش علیه ایران در حوزه صنعت خودرو و تجارت فلزات گرانبها از روز ۱۳ مرداد، تهدید کرده است که مشتریان جهانی نفت ایران بایستی تا ۱۳ آبان‌ماه آینده حجم واردات خود از این کشور را به صفر برسانند، وگرنه با تحریم‌های واشنگتن روبه‌رو خواهند شد.
روحانی ۱۱ تیرماه در سوئیس، در پاسخ به این قصد آمریکا، ایالات متحده را تهدید کرد و گفت: «آنها معنی این حرف را نمی‌فهمند، چرا که این اصلا معنی ندارد که نفت ایران صادر نشود و آن وقت نفت منطقه صادر شود. اگر شما توانستید، این کار را بکنید تا نتیجه‌اش را ببینید».
این سخنان روحانی با استقبال نیروهای تندرو ایران مواجه شد. قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ایران، بلافاصله از تهدید روحانی به بستن تنگه هرمز قدردانی کرد و گفت: «این همان دکتر روحانی است که ما شناخت داشتیم و داریم و می‌بایست باشد».
روز گذشته نیز علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، از سخنان حسن روحانی درباره بستن تنگه هرمز تمجید کرد و گفت: «سخنان رئیس جمهور در سفر اخیر به اروپا مبنی بر اینکه “اگر نفت ایران صادر نشود، نفت هیچ کشوری در منطقه صادر نخواهد شد” سخنانی مهم و حاکی از سیاست و رویکرد نظام است».
خامنه‌ای افزود: «وظیفه وزارت امور خارجه پیگیری جدی اینگونه مواضع رئیس جمهور است».
رئیس جمهوری ایران نیز در سخنان امروز خود خطاب به رؤسای نمایندگی‌های جمهوری اسلامی در خارج از کشور گفت: «روز طلایی دیپلمات‌هاست؛ با تمام شرکت‌های کوچک تا بزرگ ارتباط بگیرید. درهای ایران به روی فناوری و سرمایه باز است؛ سفرا تحرک جدید آغاز کنند».
***
پيام هاي مواضع روحاني
سخنان رئيس جمهوري اسلامي ايران در جمع سفرا و روساي نمايندگي هاي خارج از کشور پيام هاي اساسي را خطاب به رهبران کشورهاي جهان در خود مستتر داشت. پيام هايي که بايد اميدوار بود به درستي مخاطبان خود را بيابد و با آسيب کج فهمي مواجه نشود.
در سخنراني ديروز حسن روحاني يک عبارت بيش از ديگر عبارت ها خودنمايي کرد و آن بيان اين نکته به ترامپ بود که «جنگ با ايران مادر جنگ ها و صلح با ايران مادر صلح ها است». اين عبارت بيش از آنکه بخواهد از موضعي تهديدآميز بيان شود؛ مويد رويکرد صلح جوي ايران است. روحاني با بيان اين جمله تاکيد کرد که جمهوري اسلامي ايران براي صلح آماده است، اما براي صلح قواعد، شرايط و الزاماتي دارد. به عبارت ديگر، روحاني گفت ايران به دنبال جنگ و درگيري نيست و صلح را به جنگ ترجيح مي دهد، اما در عين حال اينگونه نيست که انتظار داشته باشيد وقتي ما را تحت فشار قرار مي دهيد، ما هم دست هاي خود را بالا ببريم و تسليم شويم يا شرايط دفاع از خود را نداشته باشيم.
اتمام حجت روحاني با ترامپ و اشاره دوباره او به بستن تنگه هرمز در برابر تهديد به جلوگيري از فروش نفت ايران نيز ديگر وجه بارز سخنان روحاني بود. موضعگيري اي که تاثيرات داخلي و خارجي خاص خود را دارد.
در درون کشور چنانکه شاهد بوده ايم شخصيت هاي اصولگرا و نيز فرماندهان نظامي از نوع موضعگيري روحاني استقبال کردند. در نتيجه از حيث ايجاد نوعي همگرايي داخلي اين نوع موضعگيري موثر بود. اما بايد به وجه تاثيرات خارجي سخنان روحاني با قدري تامل و ظرافت نگريست. رئيس جمهوري تلاش کرد با ترامپ اتمام حجت کند، اما رويکرد او در اين سخنراني به گونه اي بود که چه بسا نگراني هايي براي ميانه روهاي اروپا، بويژه سران آلمان، فرانسه يا رئيس سياست خارجي اتحاديه اروپا ايجاد کند. مسلم است که امروز اروپا از مواضع ضدايراني ترامپ حمايت نمي کند، اما اين امر به معناي همراهي تام و تمام آنان با هرنوع رويکرد از جمله رويکردهاي واجد خصلت هاي تندروانه نيست.
اين واقعيت مسلم و سخن درستي است که بگوييم «نمي شود ايران در محاصره اقتصادي و بحران باشد يا نتواند يک بشکه نفت صادر کند، اما خليج فارس و خاورميانه در نهايت ثبات و امنيت باشد.»اين خطاب روحاني به ترامپ نيز مسموع است که «شما نمي توانيد هر جور که دلتان مي خواهد با ايران رفتار کنيد، اما درعين حال انتظار داشته باشيد در خاورميانه آب از آب تکان نخورد.» اما بيان اين سخنان منطقي همچنان نيازمند در نظر گرفتن ظرافت هايي است. اين پيام بايد به صورتي مخابره شود که کار را براي ترامپ سخت تر کند و دست او را براي تشديد فضاي مخرب عليه ايران محدودتر کند. نه اينکه به نفع ترامپ باشد و بر لب هاي نتانياهو يا پادشاه عربستان لبخند بنشاند. زيرا ايران در مسير دشوار پيش روي خود، بيش از هر چيز بايد تلاش کند از ريختن آب به آسياب ترامپ خودداري کند. اين «آب به آسياب ترامپ نريختن» يعني نه تنها به ترامپ اعلام کنيم ايران پرچم سفيد بلند نکرده و براي کنار آمدن با تو التماس نمي کند، درعين حال به گونه اي عمل يا سخن نگوييم که موجب انبساط خاطر مخالفان ايران شود. از اين رو، از روحاني انتظار مي رود هنگام بيان چنين سخناني، تلاش کند ميان خرسند کردن اصولگرايان و جلب همراهي ميانه روهاي اروپا يا ميان دوگانه تندروي و منافع ملي، توازن برقرار کند.
البته روحاني اين نکته را در سخنان خود و بطور ويژه در مورد کشورهاي منطقه مد نظر داشت. او سعي کرد بر اين نکته تاکيد کند که سياست ايران در قبال کشورهاي منطقه، حتي کشورهايي که روابط خوبي با ايران ندارند، متفاوت از سياست ايران با امريکاست. او تاکيد کرد که ايران خواهان بهبود روابط با امارات، بحرين و عربستان است. اين سخن البته سخن جديدي نيست و مدت هاست که از سوي او يا وزير خارجه تکرار مي شود. اگر چه رويکرد دولت مبني بر «منطقه قوي، به جاي قوي تر در منطقه» تاکنون عملي نشده است و چرايي آن را بايد در همگن نبودن موضعگيري هاي منطقه اي و بين المللي که از سوي تريبون هاي مختلف از هر دو سو ابراز مي شود جست و جو کرد.
فارغ از اين چند نکته، روحاني در سخنان خود نشان داد که سياست خارجي ايران درک و توانايي اين را دارد که بتواند از شکاف هاي موجود در عرصه روابط بين الملل بهره بگيرد. چنانکه او در سخنان خود تاکيد کرد بايد با وجود همه دشواري هاي پديد آمده در دوره ترامپ از فرصت هاي پديد آمده به واسطه او در کاخ سفيد هم بهره بگيريم. اين يعني ايران مي تواند با ادامه سياست هاي معقول و معتدل خود وگسترش ارتباط با اروپا کار را براي امريکا، نتانياهو و سعودي ها براي منزوي کردن ايران دشوارتر کند و با حفظ موضع صلح جويانه خود جنگ را در صفحه شطرنج ديپلماسي به نفع خود تمام کند.
نويسنده: صادق زيباكلام (استاد دانشگاه )
روزنامه ايران، شماره 6833
***
ترامپ خطاب به روحانی: دیگر هرگز، هرگز آمریکا را تهدید نکن
اندک زمانی پس از سخنان تهدیدآمیز روحانی خطاب به آمریکا، ترامپ او را خطاب قرار داد و نوشت که هرگز آمریکا را تهدید نکند، وگرنه با پیامدهایی سخت روبه‌رو خواهد شد. روحانی گفته بود: «جنگ با ایران مادر همه جنگ‌هاست».
کمتر از ۲۴ ساعت پس از اظهارات تهدیدآمیز حسن روحانی رئیس جمهوری ایران، خطاب به آمریکا مبنی بر اینکه “جنگ با ایران مادر جنگ‌ها و صلح با ایران مادر صلح‌هاست”، دونالد ترامپ رئیس جمهوری ایالات متحده، در واکنشی تند به سخنان او، به جمهوری اسلامی نسبت به پیامدهای چنین اظهاراتی هشدار داد.
ترامپ بامداد روز دوشنبه (۲۳ ژوئیه/ اول مرداد) به وقت ایران در توییتر نوشت: «خطاب به رئیس جمهور ایران: دیگر هرگز، هرگز آمریکا را تهدید نکن، زیرا در غیر این صورت با پیامدهایی روبه‌رو خواهی شد که کمتر کسی در تاریخ دیده است. ما دیگر آن کشوری نیستیم که حرف‌های جنون‌آمیز شما درباره خشونت و مرگ را تحمل کند. مواظب باشید!»
روحانی روز گذشته در جمع رؤسای نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور “کار آمریکا” را “توطئه علیه ایران و ملت بزرگ ایران” دانست و از جمله گفت: «توطئه آخر آمریکا تلاش برای خسته کردن ملت ایران است. بدانید؛ ملت ایران آقاست و هرگز نوکر کسی نخواهد شد. آمریکایی‌ها باید خوب بفهمند که صلح با ایران مادر صلح‌ها و جنگ با ایران مادر جنگ‌هاست».
رئیس جمهوری ایران همچنین با اشاره به قصد آمریکا برای رساندن صادرات نفت ایران “به صفر” بر تهدید خود بر “بستن تنگه هرمز” تأکیدی مجدد کرد و گفت: «کسی که اندکی سیاست بفهمد، نمی‌گوید جلوی صادرات نفت ایران را می‌گیریم. تنگه‌های زیادی داریم؛ تنگه هرمز فقط یکی از آنهاست».
حسن روحانی ادامه داد: «آقای ترامپ! ما مرد شرف و ضامن امنیت آب‌راه منطقه در طول تاریخ هستیم؛ با دم شیر بازی نکن، پشیمان‌کننده است».
ایالات متحده افزون بر اعلام آغاز تحریم‌های یکجانبه‌اش علیه ایران در حوزه صنعت خودرو و تجارت فلزات گرانبها از روز ۱۳ مرداد، تهدید کرده است که مشتریان جهانی نفت ایران باید تا ۱۳ آبان‌ماه سال جاری (۱۳۹۷) حجم واردات خود از این کشور را به صفر برسانند، وگرنه با تحریم‌های واشنگتن روبه‌رو خواهند شد.
روحانی روز ۱۱ تیرماه در سوئیس، در پاسخ به این قصد آمریکا، ایالات متحده را تهدید کرده و گفته بود: «آنها معنی این حرف را نمی‌فهمند، چرا که این اصلا معنی ندارد که نفت ایران صادر نشود و آن وقت نفت منطقه صادر شود. اگر شما توانستید، این کار را بکنید تا نتیجه‌اش را ببینید».
این سخنان روحانی با استقبال نیروهای تندرو ایران مواجه شد. قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ایران، بلافاصله از تهدید روحانی به بستن تنگه هرمز قدردانی کرد و گفت: «این همان دکتر روحانی است که ما شناخت داشتیم و داریم و می‌بایست باشد».
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی نیز شنبه گذشته یعنی یک روز پیش از تهدید مجدد آمریکا توسط روحانی، از سخنان او درباره بستن تنگه هرمز تمجید کرده و گفته بود: «سخنان رئیس جمهور در سفر اخیر به اروپا مبنی بر اینکه “اگر نفت ایران صادر نشود، نفت هیچ کشوری در منطقه صادر نخواهد شد” سخنانی مهم و حاکی از سیاست و رویکرد نظام است». او افزوده بود: «وظیفه وزارت امور خارجه پیگیری جدی اینگونه مواضع رئیس جمهور است».
دویچه وله
